+ -
|

Historia odkryć matematycznych

BLAISE PASCAL
(1623-1662)

Blaise Pascal

Blaise Pascal to francuski filozof, matematyk, fizyk i publicysta, powszechnie uważany za następcę Kartezjusza. Rozbudował zasady logiki i metodologii. Za wzór wiedzy uważał geometrię. Sądził jednak, że nie pozwala ona poznać nieskończoności i nie pomaga w rozwiązywaniu zagadnień etycznych czy religijnych. Uważał, że zasady geometrii ułatwiają poznanie faktów, ale nie przynoszą ich zrozumienia, a bez zrozumienia trudno mówić o poznaniu.
Pascal:
* w 1642 roku skonstruował arytmometr;
* sformułował prawa podzielności liczb całkowitych, oparte na sumowaniu cyfr;
* wprowadził metodę indukcji matematycznej;
* zajmował się przekrojami stożkowych - traktat na ten temat napisał w 1639 roku;
* studiował kombinatorykę i podstawy rachunku prawdopodobieństwa;
* był prekursorem całkowych metod obliczania pól i objętości;
* badał zjawiska hydrostatyczne;
* opracował metodę wyznaczania współczynników dwumianu dowolnego stopnia - trójkąt Pascala;
* w 1653 sformułował jedno z podstawowych praw hydrostatyki - prawo Pascala (,,Ciśnienie wewnątrz cieczy poddanej działaniu ciśnienia zewnętrznego jest jednakowe w każdym punkcie cieczy i równe ciśnieniu zewnętrznemu.'' Na prawie tym opiera się budowa urządzeń hydraulicznych, np. podnośniki lub hamulce samochodowe. Działają one w taki sposób, że na ciecz, zawartą w zbiorniku, cisną dwa tłoki o różnych powierzchniach. Zazwyczaj jeden ma małą powierzchnię, a drugi bardzo dużą. Za pomocą cieczy, ciśnienie wywierane na mały tłok jest przenoszone na wielki tłok, który może wtedy podnieść duży ciężar, proporcjonalny do powierzchni tłoka.);
* jest autorem pierwszego pomysłu maszyny, która przez odpowiednią ilość obrotów korby notuje liczby, sumuje, odejmuje, mnoży i dzieli. (Zamiar skonstruowania takiego instrumentu powziął jako piętnastoletni chłopiec i pracował nad nim wytrwale przez dziesięć lat. Zbudował ponad pięćdziesiąt różnych modeli, w których zawarł wiele rozmaitych pomysłów mechanicznych. W 1646 roku udostępnił poprawioną wersję badanej maszyny, przystosowanej do zliczania podatków.)

Ojciec Blaise Pascala - Etienne, bardzo cenił matematykę, ale uznał, że jego syn nie powinien się jej uczyć przed ukończeniem 15 lat. Wszelkie książki matematyczne zostały więc usunięte z domu, albo dobrze schowane. Tymczasem okazało się, że chłopiec wykazuje niebywałe zainteresowania i zdolności do matematyki. Twierdzenia matematyczne odkrywał sam.
Pewnego razu ojciec zastał dwunastoletniego syna kreślącego na podłodze swego pokoju linie; za ich pomocą chłopiec próbował udowodnić, że suma kątów w trójkącie równa się sumie dwóch kątów prostych. Etienne dał za wygraną i odtąd Blaise mógł bez przeszkód oddawać się matematyce. Mając 17 lat napisał traktat o krzywych stożkowych, a wkrótce potem zbudował mechaniczną maszynę liczącą, która miała pomóc ojcu w obliczeniach podatkowych.

----------------------

Maria Małycha